Blog


1 juli 2018

#indetaxi ……en hoe je naar de ander kijkt

#indebubbel #oordelen #ontmoeten #taboe #verrijking #mensenwerk

 

……… en weer was Martha Douwma een inspiratiebron. Haar werk voor de #humanlibrary deed me denken een blog die ik eerder schreef (via Martha) voor de stichting Naas. Een stichting die een blog nodig had, een schrijver die wil oefenen; t was een mooie match. De blog is echter blijven liggen. De stichting Naas had haar doelstellingen verscherpt en richt nu zich vooral op de problematiek rondom radicalisering en jihadisme. Mooi werk. Zeker de moeite waard om eens naar de site van de stichting te gaan.

Mijn blogs #indetaxi ben ik vooral gaan schrijven om lucht te geven aan mijn ervaring, mijn manier van kijken. Het plezier, de frustraties en de rijkdom bij echte ontmoetingen met anderen. Mijn blog #indetaxi die ik ooit voor de stichting Naas schreef, publiceer ik nu hier. Een oefening in schrijven.. wat vinden jullie ervan?

#indetaxi

Vandaag -na mijn schoolroute- een dagdeel regiotaxi. Mensen op weg naar dagbesteding, dialyse, medisch specialist, familie-, vrienden. Een bijzondere dag, want iedereen lijkt wel op de praatstoel te zitten. Er worden intrigerende verhalen verteld. Mensen vertellen over wat ze hebben meegemaakt ……..en hoe ze er mee om gaan. Hoe moeilijk het soms is om mentaal en fysiek op de been te blijven. Hoe veerkrachtig mensen óók kunnen zijn. Hoe eenzaamheid en problemen vaak samen lijken te gaan. Hoe oprecht contact met anderen heling op gang brengt Ik blijf met allerlei beelden en vragen achter …….. Ik zou nog veel meer willen horen, maar de ritten zijn (te) kort. Eén klant sprong er vandaag echter uit…

…..kennismaken met de ander

Ik haal mevr. M. op. We kennen elkaar inmiddels een beetje. Ze heeft vaker bij me in de taxi gezeten. “Goedemorgen mevrouw, ik zie u gaat weer naar de dagbesteding?” Ze kijkt me niet begrijpend aan. “H?” zeg ik dan maar. “Ja, H!” zegt ze. Ik had kennelijk niet goed ingeschat hoe goed ze Nederlands verstaat, maar ik zie ook ogen die continue afdwalen en weer naar binnen keren…… een nerveus getik van de voeten. “Alles goed?” vraag ik. Ze kijkt me verschrikt aan. “Hoe gaat het met u vandaag?” Ze geeft aan dat het goed gaat en dat de taxi wat laat is. De taxi is inderdaad laat en ik verontschuldig me. Nog voor ik ben uitgepraat, vuurt ze vragen op me af. “Waar woon je, heb je kinderen, heb je een man, werk je al lang op de taxi?” Ik schrik er bijna van zo direct als ze ineens is én ik heb ik geen zin om op alle vragen te antwoorden… . Ik aarzel even… dan begint ze zo goed en kwaad als het gaat in het Nederlands zelf te vertellen…

Ze kwam als jonge vrouw uit Turkije naar Nederland, naar haar man. Naar een dorp in Twente. Ze kregen kinderen. Ze was druk met het gezin. Nu zijn de kinderen groot en wonen buiten het dorp. Ze zijn gelukkig allemaal gezond en hebben zelf een gezin, een baan. Het huis is leeg. Onlangs is haar man plotseling overleden, iets met het hart. Het huis is nog leger. Ze kan niet goed alleen zijn en ze weet niet goed haar leven in te richten. Waarom nog koken, wassen, schoonmaken. Er is niemand om het voor te doen. Weer die naar binnen gekeerde ogen. Het getik met de voeten. “Vindt u het fijn om naar H te gaan?” vraag ik haar. Dat vindt ze. Daar kan ze gewoon haar eigen taal spreken. Ze leert computeren, ze hebben het over het nieuws. En ze is even niet alleen. Ze glimlacht.

………….in de bubbel

Ik help haar met uitstappen en we wensen elkaar een fijne dag. “Tot de volgende keer!” Ondertussen registreer ik in mezelf allerlei gedachten. Dat ze fysiek nog relatief jong en fit lijkt. Hoe het nu moet zijn, met zoveel energie alleen in een groot huis,….dat haar geest nog heel veel kan en wil, maar wellicht erg gehinderd wordt door het taalprobleem…..Ik begrijp ineens ook een stuk beter waarom ze zo graag naar H. gaat. Het is veel meer dan een plek waar ze niet alleen is, maar vooral een een plek waar voor haar echt contact mogelijk is: omdat ze haar moeders taal kan spreken, die taal waar je je het best in kunt uitdrukken; waarvan je de nuances beheerst, de in woorden opgesloten beelden, emoties, betekenissen,waarden, normen kent. Je bent er thuis. Een basis waarin je je kunt ontspannen en ontwikkelen. Ik vind het dus wel oké dat er steeds meer dagbestedingsplekken en thuiszorgorganisaties zijn die georiënteerd zijn op mensen met een bepaalde achtergrond. Maar wat me blijft prikkelen is de vraag of dat ook ‘goed’ is voor de maatschappij, voor het samen leven. Want als je alleen maar met mensen omgaat die dicht bij je staan, die dezelfde taal spreken, de zelfde mening delen … dan blijven alle andere mensen vreemden. Dan is het wellicht niet eens zo moeilijk om ‘te radicaliseren’.. om los te komen van overtuigingen, normen en waarden van anderen, want je leeft immers niet meer samen….. je kunt in je eigen ‘bubble’ blijven. Je hoeft je niet meer in te spannen om een ander te begrijpen, het niet mee eens te zijn en toch te accepteren.

……..ontmoeten en oordelen

In gedachten zie ik -als in een soort stripverhaal- veel bubbels door mijn stad gaan. Ik zie de Syrisch Orthodoxe kerk, een plek waar de gemeenschap activiteiten heeft… even verderop een islamitische Turkse vereniging – ook met activiteiten. Mensen passeren elkaar op weg er naar toe, maar is er ook contact? Geen idee eigenlijk.

Op de moestuin waar ik samen met mijn maatje een tuin had, spraken we als één van de weinigen met alle mede ‘moestuinders’, ongeacht land van herkomst, geloofsovertuiging. Wij snapten t nooit als de ene buurman met de andere buurman woorden had, want t ging dan wel over de tuin, maar er klonk vaak een minachting voor de ander mee. Later -nadat we ons hebben geïnformeerd- concludeerden we dan: “o ja… die ene is.. en die andere is …. die kunnen of ‘mogen’ ook niet met elkaar praten of elkaar aardig vinden (hun landen van herkomst hadden vele oorlogen met elkaar, of ze komen uit een andere geloofsrichting). En: alleen al de sociale controle van de eigen groep houdt dat in stand.”

Ik herinner me het experiment met X. Een trainingscoördinator van een cursus die ik volgde. Zij is een een hoogopgeleide vrouw van Marokkaanse afkomst. Westers gekleed. Ze deed een hoofddoek om en een een lange, donkere jas aan: hoe  zag ik haar zo? Ik moest bekennen dat ik haar toen niet inschatte als de intelligente, fijne vrouw die ze is, maar meer als ‘zo’n Marokkaanse mama op weg naar de markt.” Ik schrok er zelf van. Maar ‘t was heel verhelderend: zo makkelijk denk je dus in stereotypen en hang je er een waardering aan. Zonder echt te kijken, zonder echt erbij na te denken, zonder te leren kennen. Ik was overigens onder de indruk van haar grootsheid mijn eerlijkheid te kunnen waarderen.

Ik herinner me mijn opleidingsgroep tot taxichauffeur. Een bijzondere groep mensen. Jong, ouder. Hoog en laag opgeleid. Moslim, christelijk, ‘niets’. Nederlandse, Syrische, Armeense en nog veel meer achtergronden. We spraken natuurlijk wel eens met elkaar over alles wat ons bezighield en dus ook over wat iemand nu precies gelooft, belangrijk vindt in het leven. Huwelijk, homoseksualiteit, wie ‘de baas’ is in het gezin, opleiding van meisjes, een vrije staat voor de Koerden. Discussies. Meningsverschillen. Moeilijke stiltes, emoties weg slikken en onderwerpen negeren. ……………………………En daar gebeurt het eigenlijk, in die momenten van stilte, slikken, negeren. De ontmoeting met kwetsbaarheid, trauma’s, taboes, oeroude conflicten, heilige overtuigingen. De kunst van het blijven luisteren en elkaar geen mening opdringen; de kunst om als het te moeilijk wordt maar even niet te reageren en rust te bewaren; een kunst die ik daar heb mogen oefenen. Want ja, door dit soort ervaringen kon ik wel uit mijn eigen bubbel stappen van witte, goed opgeleide en niet meer zo’n jong vrouw met weinig andersdenkenden in haar kring. Wat kwam ik mezelf tegen zeg…. mijn taboes, heilige overtuigingen etc.!

…….De bubbel uit!

……“Hoe gaat het vandaag met u?”, vraagt een van de kinderen van mijn vaste schoolroute ‘s middags.. Ik glimlach om dat ”u”. Het gaat wel goed met mij ik ben een rijker mens geworden door zo af en toe eens uit mijn bubbel te stappen. Het bracht me veel begrip. Ik vind het nu een stuk makkelijker om gesprekken met wat meer diepgang en echt contact met mensen te hebben. Ik spreek vaker mensen die ik eerder nooit gesproken zou hebben. Ik begrijp ineens ook veel beter hoe belemmerend een taalprobleem is; hoe boos je kunt worden als mensen niet echt naar je luisteren, maar al van alles aannemen op basis van uiterlijkheden…ik begrijp ook veel beter hoe vaak dat juist wel gebeurt…………………………. Ik antwoord: “het gaat goed met mij, wat leuk dat je dit vraagt, maar hoe is het eigenlijk met jou, waar denk je aan op dit moment?” En er volgde weer een verrijkend gesprek.

 

Back to top